Franciszek Czapek - data urodzenia, fakty z życia

[Anansi 5479]

Wiele informacji o Czapku i Patku znajduje się w polskim artykule pt.: "Polskie początki firmy Patek-Philippe" z Kwartalnika Historii Nauki i Techniki, tom 30, nr 1/1985.

http://bazhum.muzhp.pl/artykul/lista/?generalQuery=Polskie+początki+firmy+Patek-Philippe

 

Kilka spraw z tekstu zostało już tutaj poruszonych. Materiał wydaje się być cenny, ponieważ odwołuje się do zdefiniowanych źródeł. Np. z podano, że Czapek poznał zegarmistrzostwo jako dziecko - autorka odwołuje się tutaj do rękopisu Patka i Czapka z 1843 r. do ks. A. Czartoryskiej. Jako, że Czapek opuścił Czechy po 18 latach, to należałoby sądzić, że gdzieś właśnie tam poznał ten fach. Kluczowym tutaj byłby ów rękopis. Nie został on jeszcze zdigitalizowany, obecnie ma sygnaturę 6676 i znajduje się w Bibliotece Czartoryskich.

 

W materiale poruszono także wiele innych spraw Czapka i Patka.

 

Przepraszam zatem. Sugerowałem się tym linkiem, który nie działa.

[Master Yoda 583]

Obie postaci są interesujące, to prawda, ale kim byli i co robili interesuje "pięć osób na krzyż"..niestety.

[pływak_wodnik 141]

Przepraszam zatem. Sugerowałem się tym linkiem, który nie działa.

Niestety, ale link przestał działać. Poniżej skrót kierujący od razu do PDFa. Sam plik zawiera 10,3 MB i nie można go umieścić jako załącznik do posta, a szkoda bo jak to z linkami bywa dzisiaj działają, a jutro nie.

http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1985-t30-n1/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1985-t30-n1-s131-152/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1985-t30-n1-s131-152.pdf

 

W tym materiale jest mnóstwo odnośników, z których autorka wyciągnęła najwięcej o Patku, ponieważ na nim ogniskowany był artykuł. Swoją drogą w tych przypisach znajduje się także dużo Czapka. Wystąpiłem do Instytutu Historii Nauki PAN z zapytaniem czy coś wiedzą o publikacjach nt. Czapka. Zobaczymy jaka przyjdzie odpowiedź.

 

Obecnie Patek w swoim materiale o historii na stronie 13

https://static.patek.com/pdf/others/Patek_Philippe_Museum_Catalog_Preview_Volume_I.pdf

powołuje się na Wielką encyklopedię powszechną z 1895 r.

https://katalogi.bn.org.pl/discovery/fulldisplay?docid=alma991010519879705066&context=L&vid=48OMNIS_NLOP:48OMNIS_NLOP&search_scope=NLOP_IZ_NZ&tab=LibraryCatalog&lang=pl

i podaje, że Czapek zmarł w biedzie i bliżej nie określonej dacie. To już wiedzieliśmy, lecz być może w tej Encyklopedii też podane są jakieś inne dane, okoliczności, coś więcej. Zdaje się, że pozycja nie jest dostępna on-line. W materiale podano, że po zaginięciu Czapka ~1869 r. biznas przejął nijaki A. Chailland. Może to jest jakiś trop?

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez pływak_wodnik

[Piotr Ratyński 551]

W tandemie Patek - Czapek to Czapek  był  zegarmistrzem, jeżeli był on hochsztaplerem to kto robił te zegarki, które zdobyły taką  renomę?

[Wacor 582]

W tandemie Patek - Czapek to Czapek  był  zegarmistrzem, jeżeli był on hochsztaplerem to kto robił te zegarki, które zdobyły taką  renomę?

Moreau?  

Żartuję, poczekamy, poczytamy, prawdy być może dojdziemy...

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez Wacor

[Master Yoda 583]

W tandemie Patek - Czapek to Czapek  był  zegarmistrzem, jeżeli był on hochsztaplerem to kto robił te zegarki, które zdobyły taką  renomę?

Jedno drugiego nie wyklucza, znam świetnego zegarmistrza o podobnych cechach którego ofiarą padło min kilku kolegów z forum....

 

Zresztą jak dobrze wiesz Piotr, prócz Czapka w firmie było kilku polskich, zawodowych zegarmistrzów, a firma na początku działalnośc ( z Czapkiem)i zajmowała się składaniem gotowych elementów, dodając tylko elementy zdobniczce...

Moreau?

Żartuję, poczekamy, poczytamy, prawdy być może dojdziemy...

Trochę się pogubiłem, "czego szukamy"?

[Wacor 582]

Prawdy, tylko i wyłącznie.

Dobrze by było się dowiedzieć gdzie Czapek uczył się fachu? Wg jednych na Śląsku, wg innych w Pradze i Wiedniu, wg Patka w Warszawie...

[pływak_wodnik 141]

W artykule pt.: "Polskie początki firmy Patek-Philippe" podano, że wytwórnia Czapka istniała do 1869 r. Odwołano się do W. Siedlecka: dz. cyt. s. 126. Co to może być i gdzie tego szukać? Jako, że artykuł był o Patku, to pewne informacje o Czapku mogły nie interesować autorki.

[Master Yoda 583]

Trochę się dziwie tym dociekaniom dotyczącym Czapka, 'ani to brat, ani swat", i tak już lektura tega tematu, ba sam temat zawiera tyle o wiedzy o tym człowieku że....trudno znależć obszerniejsze opracowanie.

 

No chyba ze ktoś jest Czechem, to rozumiem...

[pływak_wodnik 141]

(...) (czekamy tylko aż Muzeum wykona fotografie).

Czy wiadomo kiedy będzie fotka?

[Wacor 582]

 

 

Czy wiadomo kiedy będzie fotka?

 

Napisałem zlecenie i czekam...

 

W artykule pt.: "Polskie początki firmy Patek-Philippe" podano, że wytwórnia Czapka istniała do 1869 r. Odwołano się do W. Siedlecka: dz. cyt. s. 126. Co to może być i gdzie tego szukać? Jako, że artykuł był o Patku, to pewne informacje o Czapku mogły nie interesować autorki.

 

Chodzi najpewniej o książkę "Zegary Polskie" Wiesławy Siedleckiej, str. 126. Kto ma tą książkę?

[Anansi 5479]

Mam. Sprawdze w domu.

[Anansi 5479]

Tylko tyle jest o Czapku po rozstaniu z Patkiem.

[Wacor 582]

...

 

Obecnie Patek w swoim materiale o historii na stronie 13

https://static.patek.com/pdf/others/Patek_Philippe_Museum_Catalog_Preview_Volume_I.pdf

powołuje się na Wielką encyklopedię powszechną z 1895 r.

https://katalogi.bn.org.pl/discovery/fulldisplay?docid=alma991010519879705066&context=L&vid=48OMNIS_NLOP:48OMNIS_NLOP&search_scope=NLOP_IZ_NZ&tab=LibraryCatalog&lang=pl

i podaje, że Czapek zmarł w biedzie i bliżej nie określonej dacie. To już wiedzieliśmy, lecz być może w tej Encyklopedii też podane są jakieś inne dane, okoliczności, coś więcej. Zdaje się, że pozycja nie jest dostępna on-line....

 

I to był bardzo dobry strzał Kolego! Za Wielką Encyklopedią Powszechną z 1895r.:

 

Czyli Czapek uczył się zegarmistrzostwa na Śląsku w Strahlen Czyli w Strzelinie (niem. Strehlen)

 

Miał 11 lat jak wyjechał do Strzelina...ciekawe

 

EDYCJA:

 

Chyba że chodziło o Strehlen - osiedle Drezna (tylko że to już nie na Śląsku...)

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez Wacor

[Anansi 5479]

Polską nazwę od Strzała miał Strzelin. A jak z zegarmistrzami tam było? W pierwszej połowie XIX wieku można odszukać w czasopiśmie stowarzyszenia wspierania misji ewangelickich z roku 1841 niejakiego Burescha. Seniora (?) z wieku lub przynależności, tak czy inaczej mógł być aktywny 20 lat wcześniej. .

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez Anansi

[pływak_wodnik 141]

I to był bardzo dobry strzał Kolego! (...)

Źródło Encyklopedii z 1895 r. zauważyłem najpierw w muzeum Patka. Później gdzieś na niemieckiej stronie oraz pojawiło się w jakimś polskim, starszym opracowaniu, więc wydało się to dość wiarygodne.

 

Tutaj znajduje się potwierdzenie, że Czapek uczył się fachu na Śląsku w miejscowości Strzały (niem. Strahlen).

http://www.jbednarski.pl/-+strona+2+-,s11.html?i4s1

[Antiquarius 1067]

Bardzo interesująca historia i świetna robota historyczno- naukowych poszukiwań. Ile można białych kart zadrukować jeśli ma się chęć. Pozostaje pod wrażeniem Koledzy

[Piotr Ratyński 551]

Jedno drugiego nie wyklucza, znam świetnego zegarmistrza o podobnych cechach którego ofiarą padło min kilku kolegów z forum....

 

Zresztą jak dobrze wiesz Piotr, prócz Czapka w firmie było kilku polskich, zawodowych zegarmistrzów, a firma na początku działalnośc ( z Czapkiem)i zajmowała się składaniem gotowych elementów, dodając tylko elementy zdobniczce...

Muszę poszperać, bo nie pamietam źródeł, ale według mojej wiedzy to na początku byli Patek i Czapek, tak jak to głosiła nazwa firmy, Czapek składał zegarki a Patek zajmował się resztą. Innych zegarmistrzów Patek zatrudnił dopiero potem jak z hukiem rozstał się z Czapkiem z powodu jakiś nieporozumień nieokreślonych w tych źródłach. Nie mam wiedzy który był winowajcą, ale Patek tak czy owak nie był łatwym partnerem w interesach o czym przekonał się również Gostkowski. To dzięki jego funduszom firma nie upadła i osiągnęła spory sukces rynkowy, a w finale został przez Patka można powiedzieć wykolegowany z interesu, na rzecz zięcia.

[Master Yoda 583]

Masz rację Piotr., pisałem w podobnym tonie o Patku przeszło 2 lata temu , podobnie jak i o  encyklopedii Polskiej z 1895 roku co chyba koledzy przeoczyli.....i dziś "odkryli"

Antoni Patek 1839 r. w wraz z innym polskim emigrantem i powstańcem Franciszkiem Czapkiem (z pochodzenia Czechem), otworzył manufakturę artystycznych zegarków, w której odpowiadał za stronę handlową firmy,a Czapek za stronę techniczną którą nabył w Wiedniu i Pradze, dzięki Czapkowi, Antoni Patek zaprzyjażnił się z rodziną Moreau (Czapek prowadził wraz z Moreau manufakturę "Czapek i Moreau") i poznał ich siostrzenicę, którą pojął za żonę. W dniu 10 lipca 1839 roku w Versoix, Antoni Patek poślubił Marie Adelaide Elisabeth Thomasine Dénizart, córkę francuskiego kupca Louisa Dénizart z Turynu i jego żony Marie Jeanne, z domu Devimes.
W 1844 podczas wystawy w Paryżu, gdzie firma Czapek-Patek prezentowała swoje wyroby, Antoni Patek poznał francuskiego zegarmistrza Adriena Philippe'a, który skonstruował mechanizm naciągowy z koronką ( i opatentował-nie był pierwszym który go stosował), dzięki któremu nie potrzeba już było używać kluczyka do nakręcania zegarka. Gdy w 1845 wygasła umowa spółki Patek rozstał się z Czapkiem i założył własną firmę. Na stanowisku dyrektora technicznego zatrudnił w niej właśnie Philippe'a.

Przy okazji przypomne trzeciego, po Patku i Philippie autora sukcesu firmy, zapomnianego, Wincentego Gostkowskiego bez ktorego sukces firmy byłby niemozliwy...

Gostkowski urodził się w 1807 roku w Księstwie Warszawskim w miejscowości Grzymki w obecnym województwie podlaskim. Po upadku powstania listopadowego w 1831 roku udał się na emigrację do Francji i zamieszkał w Paryżu. Na zaproszenie Antoniego Patka przyjechał do Szwajcarii gdzie stał się głównym finansistą jego biznesowej działalności w Genewie, który w roku 1851 założył pierwszą firmę przemysłowo produkującą zegarki o nazwie Patek Philippe & Co.. Gostkowski zgromadził kapitał założycielski w wysokości 40 tys. franków, który umożliwił rozpoczęcie działalności spółki Patek-Phillippe.

30 czerwca 1847, w wieku lat 40 ożenił się z francuską Marie-Antoinette de Rabaudy pochodzącej z francuskiego miasta Brest. Świadkami na jego ślubie byli Antoni Norbert de Patek oraz Jean Adrien Philippe. Miał dwóch synów, z których jeden Wawrzyniec (Laurence?) był również zegarmistrzem.

Zatrudnienie Philippe miało zapewnić firmie niezaleznośc od zewnętrznych dostawców .
"Samodzielne" patenty Philippe to mechanizm nastawiania funkcji kalendarzowych – patenty szwajcarskie nr 1317, 46 951 i 46 827.


Pamietać tez trzeba o jeszcze jednej zapomnianj postaci w firmie i Jego udziale w sukcesie, a mianowicie zegarmistrzu Władysławie Bandurskim...konstruktorze wychwytu stosowanego w mechanizmach Patka.

(Franciszek Czapek po rozstaniu z Antonim Patkiem założył własną firmę w 1851 roku pod nazwą " Czapek & Cie ". Wszedł we współpracę z Juliuszem Gruzewskim , głównym dostawcą broni dla powstańców 'listopadowych'
W 1854 roku Czapek miał firmę w Warszawie, a 1860 roku założył spółkę zależną na ulicy Vendôme w Paryżu. Francuski cesarz Napoleon III pomógł firmie stać się dostawcą dla dworu cesarskiego. Z nieznanych przyczyn firma została zlikwidowana w 1869 roku.
W 1895 roku Franciszek Czapek zmarł w skrajnej biedzie.( jak podaje w 1895 Wielka Ilustrowana Encyklopeia Polska)
Był twórcą pierwszej książki opisującej historię zegarmistrzostwa opublikowanej w języku polskim. Praca została opublikowana w 1850 roku w Lipsku)

Podobny 'los' co Czapka, spotkał też Gostkowskiego, którego będacego w konflikcie z Philippem Patek usunał z firmy....
Człowieka ktoremu wiele zawdzięczał, ktory kierował firmą przez nieomal 30 lat, wspierał ją finansowo od momentu powstania.
Gostkowski podniósł się, i wraz synem pracujacym wczesniej w "Patek Philippe' i w zakladzie Henryka Majewskiego, też byłego pracownika Patka zaklada wlasną firme zegarmistrzowską-udaje mu się zdobyc nawet srebrny medal na Wystawie Swiatowej w Paryżu w 1878 roku, choć wiekszych sukcesów w branzy nie odnosi...

Wyidealizowana postać Antoniego Patka po zagłebieniu się w Jego historie, działalność jawi mi się jako postać zręcznego, twardego biznesmena, człowieka dążącego do sukcesu-który udaje mu się osiągnać.
Pozbycie się przyjaciół, ludzi bez których wiele by nie zdziałał, czy to jest cena sukcesu, nieśmiertelności jaką bezsprzecznie zdobył Antoni Patek?
Trudne pytanie...






( post napisany z okazji 5 lat na forum )

Edytowane 16 Kwietnia 2019 przez Master Yoda

[Wacor 582]

Muszę poszperać, bo nie pamietam źródeł, ale według mojej wiedzy to na początku byli Patek i Czapek, tak jak to głosiła nazwa firmy, Czapek składał zegarki a Patek zajmował się resztą. Innych zegarmistrzów Patek zatrudnił dopiero potem jak z hukiem rozstał się z Czapkiem z powodu jakiś nieporozumień nieokreślonych w tych źródłach. Nie mam wiedzy który był winowajcą, ale Patek tak czy owak nie był łatwym partnerem w interesach o czym przekonał się również Gostkowski. To dzięki jego funduszom firma nie upadła i osiągnęła spory sukces rynkowy, a w finale został przez Patka można powiedzieć wykolegowany z interesu, na rzecz zięcia.

 

Bardzo dobrze opisane jest to w Kwartalniku, o którym wspominaliśmy z pływakiem_wodnikiem:

 

 

Masz rację Piotr., pisałem w podobnym tonie o Patku przeszło 2 lata temu , podobnie jak i o  encyklopedii Polskiej z 1895 roku co chyba koledzy przeoczyli.....i dziś "odkryli"

 

Nie musisz wklejać całych długich postów, bo to tylko zaburza odbiór tematu. Owszem, wspomniałeś o Encyklopedii,  ale nic nie napisałeś o tym, że Czapek pobierał nauki w Strzelnie...my staramy się dotrzeć do źródeł, a nie kopiować teksty (Encyklopedia mówi, że Czapek zmarł "w niedostatku i zapomnieniu", a nie "w skrajnej biedzie", jak piszą inni autorzy)

[Master Yoda 583]

 

 

Nie musisz wklejać całych długich postów, bo to tylko zaburza odbiór tematu. Owszem, wspomniałeś o Encyklopedii,  ale nic nie napisałeś o tym, że Czapek pobierał nauki w Strzelnie...my staramy się dotrzeć do źródeł, a nie kopiować teksty (Encyklopedia mówi, że Czapek zmarł "w niedostatku i zapomnieniu", a nie "w skrajnej biedzie", jak piszą inni autorzy)

Wklejam to co uważam za stosowne.

 

Radzę też zwrócić uwagę że wyrażenia " w skrajnej biedzie" i " niedostatku i zapomnieniu" , toż to to samo!!

[Wacor 582]

Możesz żyć w skrajnej biedzie otoczony rodziną i przyjaciółmi (również biednymi). To nie to samo.

[Master Yoda 583]

To samo, "zapomnienie" może odnosić się do życia zawodowego, nie rodziny, oczywiście możesz interpretować jak chcesz, wg mnie oba wyrażenia mówią o tym samym...

[Wacor 582]

Minęło trochę czasu, a ja stałem się posiadaczem zdjęć rękopisu Patka i Czapka do Księżnej Czartoryskiej z 25 września 1843r.
Poniżej prezentuję fragment listu skreślonego piórem Antoniego Patka...
Dla porządku i zachowania zasad: autor zdjęć: Jarosław Cyganik, nr inw. MNK 17-rkps-6676-IV, Muzeum Narodowe w Krakowie.

 
I jeszcze jakby ktoś nie mógł odczytać: Patek oficer z kawaleryi i Czapek żołnierz z Gwardyi Narodowej Warszawskiej trudniący się zegarmistrzostwem od dzieciństwa, założyliśmy w Genewie przed pięciu laty rękodzielnię wyrobów tegoż kunsztu.

 

Czyli sam Patek informował o tym, że Czapek był w Gwardii Narodowej Warszawskiej i był zegarmistrzem "od dawna". Może jednak Czapek nie był hochsztaplerem, a zegarmistrzem, który nauczył się fachu w Strzelnie u mistrza Burscha, po czym wyjechał do Warszawy, wstąpił do Gwardii Narodowej (był zwykłym żołnierzem - stąd może brak wpisów o nim), a następnie po upadku Powstania Listopadowego wyemigrował do Szwajcarii? Wszystko się powoli układa...

[pływak_wodnik 141]

Osobiście wątpię w chałturę Czapka. Dotychczasowe dowody potwierdzają jego wiedzę i umiejętności zegarmistrzowskie niż co innego. W duecie Patek - Czapek, to właśnie Czapek był zegarmistrzem.