Dlaczego ludzie kolekcjonują?

[rproch 9]

Umieściłem ten tekst w dziale zegarków radzieckich (bo tam jestem stałym gościem), ale ponieważ się spodobał i wywołał dyskusję ( http://www.zegarkiclub.pl/forum/viewtopic.php?t=21059 ) umieszczam go też tutaj.

==============================

 

KOLEKCJONER

Kolekcjoner jest fałszerzem, osobą której radości nie są zbrukane zmartwieniami. Gdyż zawsze jest coś więcej. Lub coś lepszego. Musisz to mieć, ponieważ jest to kolejny krok do uczynienia Twej kolekcji kompletną. Lecz ta wymarzona, idealna, kompletna kolekcja jest celem złudnym...

 

Wielkie kolekcje są bogate w egzemplarze, ale nie kompletne. Niekompletność: motywowana przez pragnienie kompletności. Zawsze jest "jeszcze coś". A kiedy masz już wszystko, wtedy pewnie zapragniesz egzemplarza lepszej kopii... tego co już masz; a w przypadku przedmiotów produkowanych masowo, potrzebujesz po prostu dodatkowego egzemplarza, na wypadek gdy twój egzemplarz zostanie zgubiony, lub skradziony, lub zepsuty, lub zniszczony. Kopia bezpieczeństwa. Kolekcja cieni... Potrzeba kolekcjonowania jest nadmiarowa, zbytkowna i wyolbrzymiona... Ten, kto się waha, kto pyta "czy ja tego potrzebuję?", "czy to jest naprawdę niezbędne?" nie jest kolekcjonerem. Kolekcja jest zawsze czymś więcej niż tylko czymś "niezbędnym"

 

Susan Sontag "Wulkaniczny kochanek" 1992

 

 

Na świecie jest wiele osób, które kolekcjonują "rzeczy". Są kolekcje zegarków, lamp, parasolek, owadów, korkociągów, naklejek na owoce, puszek po piwie, książek, cegieł i tak naprawdę wszystkiego innego. Na eBayu można znaleźć sekcję przedmioty kolekcjonerskie a w niej ponad czterdzieści różnych kategorii, które są z kolei podzielone na setki podkategorii - i nie jest to wszystko. Widziałem kiedyś potężną kolekcję samolotowych torebek przydatnych gdy zrobi się nam niedobrze - torebki pochodziły z najróżniejszych linii lotniczych. Kolekcjonować można wszystko.

 

Kolekcja zazwyczaj zaczyna się od jednego lub dwóch przedmiotów i rośnie z upływem lat. Czasami osiąga wielkość tysięcy egzemplarzy. Wielu kolekcjonerów narzeka na brak miejsca w swoich domach do przechowywania kolekcji- niektórzy wynajmują miejsce magazynowe. W większości przypadków tym co limituje kolekcję najbardziej są pieniądze.

 

Kolekcjoner spędza setki godzin na wyszukiwaniu najlepszych okazów na targach lub aukcjach internetowych. Spędza też setki godziny na forach internetowych, czytając literaturę fachową lub prowadząc własne badania. Spędza setki godzin czyszcząc, sortując i porządkując swoje okazy. W sumię więc spędza tysiące godzin na różnego rodzaju czynnościach związanych ze swoją kolekcją. Nie mówiąc już o wydanych na kolekcję dużych sumach pieniędzy. Jest to czasem powód konfliktów rodzinnych, gdy partner uważa, że zarówno ten czas jak i te pieniądze powinny być przeznaczone na niego/nią, a nie na kolejne egzemplarze.

 

Jaka jest więc przyczyna kolekcjonowania? Jest ich oczywiście wiele, w zależności któremu kolekcjonerowi zadamy to pytanie:

• - główną przyczyną wydaje się być po prostu zainteresowanie daną tematyką

- wiedza zdobyta podczas kolekcjonowania może dać danej osobie status eksperta w danej dziedzinie. Status eksperta oznacza szacunek w społeczności kolekcjonerów - a to może być dla niektórych osób bardzo ważne

- chęć posiadanie czegoś, czego nie mają inni, a przez to możliwość chwalenia się

- społeczność kolekcjonerów poznana podczas kupowania lub wymiany; kontakty z kolegami kolekcjonerami

- przyjemność wynikająca ze znalezienia i pozyskania dawno poszukiwanej "sztuki"; zabawa wynikająca z tropienia najrzadszych egzemplarzy; dreszczyk emocji podczas polowania. Tysiące lat temu mężczyźni polowali na jelenie - na co teraz mogą oni polować, kiedy mieszkają w dużych miastach? Oczywiście, że nie na zwierzęta. Ale potrzeba takich zachowań i emocji z nimi związanych pozostała w naszej podświadomości i w naszych genach. Dlatego więc polujemy na rzadkie monety czy znaczki i chwalimy się przed naszymi kolegami "myśliwymi" swymi ostatnimi wspaniałymi zdobyczami. Może to jest też wyjaśnieniem, dlaczego tak mało jest wśród kolekcjonerów kobiet?

- nostalgia za dzieciństwem - wtedy kolekcjoner zbiera to, co przypomina ten miniony już okres jego życia (lalki, żołnierzyki, komiksy)

- większość kolekcjonerów twierdzi, że zysk jest tylko drugorzędnym powodem kolekcjonowania, ale nie możemy tego zupełnie pominąć.

 

Jeśli spytamy o zdanie psychologa otrzymamy dużo bardziej wyszukane odpowiedzi:

- pragnienie sprawowania kontroli nad obiektami i zaprowadzania porządku w ich świecie. "Kolekcjonowanie jest lekarstwem, które łagodzi podstawowe uczucie niekompletności wywołane przez niespełnione dziecięce potrzeby. Funkcjonuje jako sposób spełniania marzeń, który łagodzi głęboko zakorzenioną niepewność i strach egzystencjalny" (Kim Herzinger). Kontrola nad kolekcjonowanymi obiektami przynosi "wybawienie od dziecięcych obaw i frustracji, które wypływają z poczucia bezsilności i osamotnienia"

- potrzeba do bycia spełnionym (kompletnym) - niektórzy badacze byli świadkami, gdy kolekcjoner płakał na głos, kiedy w pełni skompletował swoje zbiory.

- "Kolekcjoner doświadcza niejako uczucia transcendentalności, które najczęściej wiążemy z religią lub miłością. I tak jak religia lub miłość, jego kolekcja jest swego rodzaju zabezpieczeniem przed niepewnością i stratą”, (Kim Herzinger)

- ludzie kolekcjonują gdyż w ten sposób próbują zapamiętać i ożywić przeszłość. Kolekcjonowanie pomaga zrozumieć przeszłość - kolekcja może przybliżyć historyczną, wysoko cenioną przez kolekcjonera przeszłość (kolekcjonowanie militariów)

- ludzie kolekcjonują, aby dogodzić swym własnym gustom

- inni kolekcjonują dziwne przedmioty, aby podkreślić swój indywidualizm

- "Kolekcjonowanie, jak większość pasji, ma możliwość przeniesienia kolekcjonera na chwilę do innego świata. Gdybym mógł stwierdzić, dlaczego pasja pozwala nam zasiedlać inne światy, zaprzestałbym kolekcjonowania”, (Kim Herzinger)

 

Czy ten ostatni powód jest MOIM powodem? Nie wiem. Wiem tylko, że w ciągu ostatnich 14 miesięcy zebrałem kolekcję ponad 300-tu radzieckich zegarków i tak naprawdę nie wiem dlaczego to zrobiłem. Teraz widzę tylko jak niekompletna jest ta moja kolekcja. A czy to czyni moje życie niekompletnym? Porozmawiajmy lepiej o radzieckim zegarku marki Strieła z lat 60-tych, z białą tarczą, którego wciąż nie posiadam...

 

Robert

 

 

 

?ąRÓDŁA:

- "The Collectors And Their Collections", Susan Scott (http://www.collecting20thcentury.com/articles/Collectibles-and-Collecting-pt1.html)

- "Collecting Collections," Kurt Kuersteiner (http://members.tripod.com/TheWrapper/collections.html)

- "Why do people collect stamps?”, Michael Meadowcroft (http://www.bramley.demon.co.uk/philately2.html)

- "Uncovering the history behind collecting", Diane Fricke (http://www.horizonlines.org/volume4/about/why/index.html)

 

 

INNE LEKTURY:

- "Collecting made easy. Online collectors flock to eBay", Diane Fricke (http://www.horizonlines.org/volume4/about/ebay/index.html)

- "Why Do We Like Old Things? Some Ruminations on History and Memory", Terry Shoptaugh (książka)

- "Passionate Possession: The Formation of Private Collections", Marjorie Akin (esej)

- "Collecting: An Unruly Passion: Psychological Perspectives", Werner Muensterberger (książka)