Mechanizm z Antykithiry. Urządzenie nie z tego świata.

[Eugeniusz Szwed 1768]

Nasz klubowy kolega Wit Jarochowski zebrał w całość i przygotował dla nas materiały dotyczące tego niezwykłego urządzenia. Zachęcam do przeczytania.

 

( na razie jest problem techniczny z wstawieniem tego materiału. Niebawem materiał będzie dostępny )

 

https://youtu.be/GQnE0BLEi8k 

 

https://wyborcza.pl/7,75400,26878897,brytyjczycy-odtworzyli-mechanizm-z-antykithiry-urzadzenie-nie.html#a=190&c=8000

Brytyjczycy odtworzyli starożytny mechanizm z Antykithiry. To urządzenie "nie z tego świata"

Replika mechanizmu z Antykithiry pogłębia zagadkę. Naukowcy zachodzą w głowę, jak starożytni Grecy ponad 2 tys. lat temu mogli wykonać tak precyzyjny mechanizm, który odtwarzał zaćmienia Księżyca, Słońca i ruchy pięciu znanych wtedy planet. Nic podobnego z czasów świata antycznego nie znamy.

W pierwszym stuleciu przed naszą erą niedaleko greckiej wyspy Antykithiry sztorm posłał na dno rzymski statek handlowy. Jego wrak przez blisko dwa tysiące lat leżał na głębokości 42 m, dopiero w 1901 roku natrafili na niego greccy poławiacze gąbek. Wydobyto wtedy z niego wiele posągów i innych cennych przedmiotów o wartości archeologicznej.

Mniej więcej rok później archeolog Valerios Stais odkrył, że wyciągnięta z wraku skorodowana bryła brązu o rozmiarze dużej książki ma w sobie... koło zębate. Okazało się, że jest to składnik większego mechanizmu, rozbitego na trzy duże części i kilkadziesiąt mniejszych kawałków.

Było to zdecydowanie najbardziej skomplikowane dzieło antycznej inżynierii, jakie kiedykolwiek zostało odkryte.

Mija 115 lat od odkrycia tajemniczego mechanizmu z Antykithiry. Co to jest, do czego służył i kto go wykonał? Same zagadki

 

Największy z zachowanych fragmentów mechanizmu z Antykithiry, 'starożytnego komputera' wydobytego z wraku rzymskiego statku.  Fot. Marsyas, na licencji Creative Commons Attribution 2.5 Generic

 

Ochrzczono go mechanizmem z Antykithiry, czasem zwano też  starożytnym komputerem. To, co z niego pozostało, można dziś oglądać w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach.

Mechanizm z Antykithiry. Co to jest,

W wyniku analizy znalezionych części archeologowie doszli do wniosku, że mechanizm z Antykithiry składał się z wielu kół zębatych wyciętych z brązu o średnicy od 1 do 17 cm, które poruszały kilkoma wskazówkami. Całość można było zapewne ręcznie wprawić w ruch za pomocą korb.

Początkowo nikt nie miał pojęcia, do czego to mogło starożytnym służyć. Tylko jedna trzecia oryginalnego mechanizmu przetrwała i została wydobyta z wraku, w dodatku potrzaskana na 82 fragmenty. 

Naukowcy długo próbowali z tych puzzli złożyć jakąś sensowną całość.

Niemiecki filolog Albert Rehm jako pierwszy domyślił się, że był to rodzaj astronomicznego kalkulatora. Brytyjski historyk Derek J. de Solla Price w drugiej połowie XX wieku stworzył jeden z pierwszych modeli mechanizmu. W 2006 roku powstała jeszcze wierniejsza rekonstrukcja wykonana przez zespół badaczy z Grecji i Wielkiej Brytanii, którzy prześwietlili ocalałe resztki urządzenia za pomocą najnowszej techniki - trójwymiarowej rentgenowskiej tomografii komputerowej. 

Teraz w "Scientific Reports" brytyjscy naukowcy z University College London (UCL) pod kierunkiem prof. Tony'ego Freetha i Adama Wojcika przedstawiają najbardziej prawdopodobny wygląd i działanie urządzenia, kompletując także jego przednią część, z której zachowało się najmniej oryginalnych części.

"Rozwiązanie tej złożonej łamigłówki 3D ujawnia genialne dzieło, które łączy cykle astronomii babilońskiej, matematykę z Akademii Platona i starożytne teorie astronomiczne Greków" - piszą naukowcy. 

Cyfrowa rekonstrukcja mechanizmu z Antykithiry

 

Mechanizm z Antykithiry. Jak działał i co pokazywał? 

Cały mechanizm był arcydziełem precyzyjnej inżynierii. Zawierał kilkadziesiąt kół zębatych, pomieszczonych w bardzo ciasnej przestrzeni, za pomocą których można było prognozować ruchy ciał niebieskich. W sprytny sposób (za pomocą dwóch kół złączonych niewspółśrodkowo) odtwarzał m.in. nierównomierny ruch Księżyca na niebie.

- Nasza rekonstrukcja pasuje do wszystkich znalezionych fragmentów, odczytanych inskrypcji, a także innych ustaleń, które naukowcy poczynili, badając ocalałe szczątki urządzenia - mówi prof. Adam Wojcik z UCL.

Tarcza z przodu pokazywała ruch Słońca i Księżyca na tle zodiaku, ukazywała też fazy Księżyca, a także prognozowane pozycje pięciu znanych wówczas planet (Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna). Na tarczach z tyłu można było przewidywać zaćmienia Słońca i Księżyca. Przyrząd pokazywał także, kiedy będą przypadać igrzyska olimpijskie.

Wnętrze mechanizmu z Antykithiry, precyzyjnie odtworzone przez naukowców. Fot. UCL

 

Samo urządzenie mierzyło 33 cm wysokości, 17 cm szerokości i 9 cm długości. Pierwotnie zawieszone było na drewnianej ramie.

W skrzynce rozmiaru pudełka na buty starożytni Grecy zawarli całą ówczesną wiedzę o kosmosie. Mechanizm z Antykithiry symulował m.in. dwa cykle, które odkryli już Babilończycy. Cykl Metona - okres wynoszący 19 lat, po którym fazy Księżyca przypadają na te same dni miesiąca roku słonecznego lub sezonowego, a także 18-letni cykl Sarosa, po którym Ziemia, Słońce i Księżyc powracają do prawie takiego samego położenia względem siebie, co sprawia, że zaćmienia Słońca i Księżyca zaczynają się powtarzać.

Dzieło geniusza, ale kto nim był?

Najdziwniejsze jest to, że nie znamy podobnych urządzeń z antycznych czasów. Jedyne koła zębate, jakie odkryto z tego samego okresu, są znacznie większe, stanowią elementy machin miotających - dużych kusz, balist czy katapult.

- Dystans między złożonością tego urządzenia a innymi wykonanymi w tym samym czasie wydaje się wprost nieskończony - mówi prof. Adam Wojcik. - W tamtych czasach był to mechanizm wprost nie z tego świata - dodaje.

Urządzenia o podobnym stopniu wyrafinowania zaczęto ponownie tworzyć w zasadzie dopiero w renesansie. Wiedza, jaką musieli mieć twórcy mechanizmu z Antykithiry, została więc zagubiona na ponad tysiąc lat.

Mechanizm jest datowany na 100, a nawet 200 lat przed naszą erą. Nie mamy pojęcia, kto go wykonał. Chociaż został znaleziony na rzymskim statku towarowym, historycy uważają, że jest pochodzenia greckiego. Niektórzy przypisują autorstwo Hipparchowi (ok. 190-120 p.n.e.), mieszkającemu wówczas na Rodos astronomowi. Inni twierdzą, że konstruktorem był jeden z uczniów Archimedesa albo nawet sam Archimedes.

- Grecki filozof i matematyk żył mniej więcej w tym samym czasie, gdy mechanizm mógł zostać zbudowany. Nikt inny nie miał takiego poziomu inżynierskich umiejętności - twierdzi prof. Wojcik. Naukowiec przypomina, że Archimedes kierował pracami inżynieryjnymi przy obronie Syrakuz i konstruował machiny wojenne.

Z jednej strony mechanizm oddaje wiedzę o kosmosie i obraz ówczesnego świata, jaki w tym czasie mieli starożytni (m.in. z Ziemią w centrum, a także epicyklami, koniecznymi do tego, aby wiernie oddać ruch planet na tle gwiazd). Z drugiej strony - brytyjscy naukowcy zastanawiają się, czy taka wersja mechanizmu, którą odtworzyli, mogła zostać zbudowana przy użyciu starożytnych technik metalurgicznych.

Trudno np. wyobrazić sobie, jak Greccy rzemieślnicy bez tokarek do metalu byli w stanie wykonać koncentryczne tuleje, wkładane jedna w drugą, które służyły do poruszania wskazówkami i obręczami z pozycją planet.

Mimo wszystko zapewniają, że teraz podejmą próbę wykonania urządzenia przy użyciu technik, które mogły być stosowane przez Greków w tych czasach.

Film, na którym naukowcy opowiadają, jak zgłębiali tajemnice mechanizmu z Antykithiry: 

 

 

 

[Jan 10969]

niesamowite urządzenie i historia badania. Warto dodać ze materiał z YT jest pocięty ale ma w opisie link do pełnej wersji na facebooku.