Skocz do zawartości
Szukaj w
  • Więcej opcji...
Znajdź wyniki, które zawierają...
Szukaj wyników w...
News will be here
Czesiek

Zegar wieżowy Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie

Rekomendowane odpowiedzi

Zgodnie z obietnicą, przedstawiam zegar wieżowy Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. Na początek jego historia.

 

Historia zegara wieżowego Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. (na podstawie opracowania Leszka Hermana)

W drugiej połowie XVII w. po wojnie Szwecji z Brandenburgią, aby uczcić ostateczne zwycięstwo Szwedów, postanowiono ustawić na dziedzińcu zamku ogromny obelisk. Plan ten jednak upadł i zdecydowano się na umieszczenie na Wieży Zegarowej nowego zegara. Zaprojektował go Johann von Goethe a wykonał Kasper Nitardy z Drawska Pomorskiego zdobywając w ten sposób dyplom mistrzowski.

Johann von Goethe był uczniem najlepszego szwedzkiego architekta XVII wieku ? Nikodema Tessina Młodszego wyznawcy wiary w doskonałość symetrii i regularności, entuzjasty francuskiego baroku z Wersalem na czele.

Zegar był nie lada osobliwością ówczesnych czasów. Poruszająca oczami, zgodnie z ruchem dużej wskazówki godzinowej, maska zielonego człowieka, datownik pokazujący aktualną datę w otwartych ustach maski, błazen wybijający lewą ręką godziny a prawą ? kwadranse, kłapiący przy tym szczęką i przewracający oczami, nad tarczą ? kula pokazująca aktualną fazę księżyca, stały się wielką atrakcją zamku.

Zegar powstał w 1693 r., natomiast widniejący dziś na nim rok 1864 dotyczy kompleksowej modernizacji, jaką wówczas przeprowadzono.

W 1736 r. zegar przeszedł pierwszy remont.

Obydwie daty umieszczono na tarczy zegarowej.

Obecny mechanizm zegara zamontowano podczas remontu zamku prowadzonego w latach 1978 ? 1979 przez firmę Preissów ze Stargardu Szczecińskiego. Mechanizm wykonali warszawscy zegarmistrzowie Jan Goraj i Władysław Zaleski na podstawie projektu absolwenta Politechniki Warszawskiej mgr inż. Marka Górskiego przy konsultacji naukowej ówczesnego docenta tejże uczelni ? dr inż. Zdzisława Mrugalskiego. Wykonano prawdopodobną kopię mechanizmu, który uległ całkowitemu zniszczeniu w czasie II wojny światowej podczas bombardowań Szczecina w 1944 r.

W górnej części tarczy są dwa lwy z okresu szwedzkiego, a między nimi wspomniana kula pokazująca fazy księżyca.

Dolna część zegara to tarcza kwadransowa z małą wskazówką minutową. Na tarczy są dwa gryfy pomorskie oraz rok pierwszego remontu (1736).

Do dnia dzisiejszego z pierwotnego wystroju tarczy zegarowej zachowały się tylko niewielkie jej fragmenty.

W 2005 r., w ramach remontu elewacji Zamku Książąt Pomorskich, przeprowadzono gruntowny remont wszystkich mechanizmów zegara łącznie z tarczą.

Tarczę odrestaurował zespół z Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie w składzie:

Mirosława Koutny-Giedrys ? Kierownik Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki,

Barbara Górczewska ? konserwator dzieł sztuki,

Romuald Górczewski ? konserwator dzieł sztuki.

Projekt i remont mechanizmów zegara wykonał zespół:

Czesław Złotnik ? konserwator zabytków techniki,

Leszek Złotnik ? asystent.

Zegar jest mechaniczny z obciążnikowym napędem przekładni bicia i chodu. Podnoszenie obciążników odbywa się co godzinę za pomocą silnika elektrycznego.

Mechanizm typu wysokiego z regulatorem chodu wahadłowym (wahadło sekundowe). Zastosowano wychwyt spoczynkowy kotwicowy typu Grahama.

 

Rysunek mechanizmu:

02mechanizmnt9.th.pngthpix.gif

 

Projekt kolorystyki tarczy:

03kolorystykatarczykl5.th.jpgthpix.gif

 

Rysunek tarczy:

04tarczazegarowasa0.th.jpgthpix.gif

Tarcza ma ponad siedem metrów wysokości i nie mieści się na moim monitorze ...

 

Usytuowanie mechanizmu zegara w wieży zegarowej:

05rzutwieynk1.th.pngthpix.gif

 

Przekrój pionowy przez fragment wieży zegarowej z usytuowanymi w niej mechanizmami zegara:

06przekrjaaep0.th.pngthpix.gif

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ciąg dalszy prezentacji zegara wieżowego Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.

 

Rzut boczny mechanizmu datownika:

07datownikzu5.th.pngthpix.gif

 

Widok mechanizmów od środka (dla czytelności rysunku pominąłem rysunek samego mechanizmu zegarowego):

 

08widokodrodkaix3.th.jpgthpix.gif

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Czesiek - wielkie dzięki za opis.

Powinien znaleźć się na Klubowej stronie głównej i tak będzie, jak tylko znajdę trochę czasu by go tam umieścić.

Władek

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Zdjęcia przestawiające zegar wieżowy Zamku Książąt Pomorskich po remoncie (niektóre przestawiają mechanizm w trakcie remontu):

 

Widok ogólny mechanizmu:

09mechanizmja5.th.jpgthpix.gif

 

Mechanizm w widoku z boku:

10mechanizmwidokzbokueo1.th.jpgthpix.gif

 

Widok od stropny wahadła:

11mechanizmwidokodstronef1.th.jpgthpix.gif

 

Przekładnia bicia godzin z kołem zapadowym:

12koozapadowebiciagodziqd8.th.jpgthpix.gif

 

Przekładnia bicia kwadransów z kołem zapadowym:

13koozapadowebiciakwadrze0.th.jpgthpix.gif

 

Pędnia z kołem minutowym:

14tarczaminutowazpdnibz9.th.jpgthpix.gif

 

Dźwignie gongów i księżyc po remoncie:

15dwigniegongw02yy6.th.jpgthpix.gif

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ciąg dalszy galerii zdjęć zegara wieżowego Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.

 

Mechanizm zmiany daty:

17mechanizmzmianydatywx8.th.jpgthpix.gif

 

Odrestaurowana tarcza zrgarowa:

19odrestaurowanatarczabz3.th.jpgthpix.gif

 

Odrestaurowana tarcza zrgarowa:

18tarczazdjcierykagiedrge3.th.jpgthpix.gif

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Kilka uwag, jakie nasunęły mnie się podczas remontu zegara.

Przyjąłem generalną zasadę, że wszystkie elementy będące na zewnątrz, a mogące zagrozić bezpieczeństwu osób oglądających tarczę z dołu (na dziedzińcu zamkowym) wykonałem ze stali nierdzewnej (np. mocowanie wskazówek, gongów, młotków, itp.). Wyobraziłem sobie co mogłoby się stać gdyby 225 centymetrowa wskazówka spadła komuś na głowę ... !

Natomiast elementy niedostępne od środka i narażone na czynniki atmosferyczne, ale nie wpływające na bezpieczeństwo, wykonałem ze stali ocynkowanej.

Mosiądz zastosowałem tam, gdzie elementy są narażone na czynniki armosferyczne i nie wpływają na bezpieczeństwo osób, a jednocześnie są dostępne od wnętrza.

 

Wspornik gongów pozostał oryginalny, stalowy. Pokryty farbą podkładową reaktywną i następnie - trzema warstwami farby nawierzchniowej do malowania kadłubów statków. Nie wyobrażam sobie co by się stało gdyby ważący ok. 70 kg gong spadł ...

 

Na zakończenie mojej prezentacji reflekcja:

Gdyby zegar Zamku Królewskiego w Warszawie miał pełną dokumentację nie trzeba by domyslać się jakiego typu tam był mechanizma przed 1939 rokiem.

"Mój" zegar zamkowy ze Szczecina ma kompletną dokumetację konserwatorską, architektoniczną i mechaniczną.

Może uda mnie się wykonać podobne, tzn. kompletne, dokumentacje zegarów wieżowych w Gdańsku, Toruniu, Krakowie ... ech, pomarzyć można.

 

Drodzy klubowicze i forumowicze, gdybyście mieli jakieś pytania dotyczące tego tematu, to chętnie odpowiem (oczywiście w miarę mojej niezbyt rozległej wiedzy).

Pozdrawiam!

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Władek - do opisu na stronie głównej możnaby dorzucić rysunek i parę zdjęć. Co Ty na to?

- Czesiek -

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Napisano (edytowane)

Dzisiaj wlazłem na wieżę zamkową, aby skorygować chód zegara i oczom i uszom nie uwierzyłem! W ciągu tygodnia spóźnił się tylko 3 sekundy (słownie: trzy). Za tydzień znowu go sprawdzę. Zastanawiam się czy ten błąd wskazań (rewelacyjny) powtórzy się ponownie. Zwykle błąd wynosi ok. 4 do 7 sek. na dobę. W tym przypadku wyniósł ok. 0,43 sek. na dobę. Chyba jakieś czary. Ale szczeciński zegar zamkowy ma duszę i może nie powinienem się temu dziwić?

Edytowane przez Czesiek

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Nie ma tak dobrze jak mnie się zdawało. Dzisiaj zegar zamkowy wrócił do "normy" odchyłki dobowej i wyniosła ona 4,5 sek. na dobę.

A już myślałem, że będę swojego "kwarca" regulował wedle wskazań zamkowego zegara ...

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Po raz pierwszy od 1977 r. zegar zamkowy został zatrzymany na dłużej. Powód: remont Opery Na Zamku, na terenie której znajduje się mechanizm zegarowy. Roboty budowlane odbywają się bezpośrednio w sąsiedztwie mechanizmu. Pył budowlany na pewno nie ma dobrego wpływu na pracujący mechanizm, więc całość przykryłem folią i czekan na zakończenie robót budowlanych. Wskazówki ustawiłem na godz. 12:00.

Na zdjęciu poniżej "śpiąca kukułka wieżowa"   :)

post-2710-0-76610000-1410786131_thumb.jpg

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

I kolejny etap w życiu zamkowego zegara. W przyszłym tygodniu zegar zostanie przeze mnie zdemontowany, ponieważ roboty budowlane wejdą do budki, w której jest zamontowany (będzie oświetlenie, nowa posadzka, instalacja elektryczna, itp).

Części zostaną złożone w zamkowym warsztacie i zabezpieczone. Ma to swoje dobre strony, bo przy okazji składania mechanizmu zrobię gruntowny przegląd, wyczyszczę, nasmaruję części, to i owo wyreguluję ;). Zegar zostanie złożony z powrotem po całkowitym zakończeniu prac budowlanych na wieży.

Trzymajcie kciuki, aby wszystko poszło dobrze. Mam nadzieję, że prawo Murphy'ego nie zadziała, które złowieszczo brzmi: "Jeżeli coś ma pójść nie tak - to pójdzie" brrrrrr :).

Zegar zatrzymałem 09.09.2014 r. o godz. 12:00

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ciężkie czasy, powiedział Ruski znosząc zegar z wieży :D


Pozdrawiam

Piotr

 

 

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ciekawe ile kursów zrobię z tymi czasami   :D Dobrze, że po drodze jest co wypić ...  :wub:  i zagryźć ...  :rolleyes:

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

10 listopada 2015 r. o godz. 13:00 zegar Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, po długiej przerwie, zaczął ponownie odmierzać czas. :)

Edytowane przez Czesiek

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

W takim razie zdjęcia wysoce wskazane.

Edytowane przez kobas

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ponownie bije serce na wieży zegarowej Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.   :)

 

Pomyślałem, że bardziej wskazanym będzie krótki film niż zdjęcia.

Edytowane przez Czesiek

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

28.09.2016 r. zegar wieżowy Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie zostanie poddany okresowej konserwacji. Ostatni remont odbył się 10 lat temu. Zatrzymam go na godzinie 12:00. Konserwacja potrwa ok. 5 dni. Przy okazji uporządkuję pomieszczenie zegara po remoncie i przebudowie Opery na Zamku. Jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z planem to zamkowa "kukułka" ruszy 3 lub 4 października 2016 r.

 

post-2710-0-40999600-1475012526_thumb.jpg

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Zegar zamkowy rozebrany, przygotowany do konserwacji, smarowania i pomalowania niektórych części.
A tak wygląda budka zegarowa ("kukułka" odfrunęła, ale niebawem wróci):

post-2710-0-72311300-1475080086_thumb.jpg

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Prace przy zamkowym zegarze (Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie) posuwają się naprzód. M.in. dzisiaj na swoje miejsce wrócił odnowiony kozioł. Reszta zamkowej "kukułki" jeszcze u "medyka" bierze ostatnie mikstury i lekarstwa ku dobremu "kukaniu".

post-2710-0-56065200-1475353472_thumb.jpg

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Czy wiesz kto był autorem zegara, który uległ zniszczeniu w czasie wojny? Jesteś w stanie zamieścić więcej fotek mechanizmu? Czy wiesz może gdzie jeszcze wspomniany zespół wykonał zegary po wojnie?

Edytowane przez kiniol

Porządek na serwisie o niczym nie świadczy. Często najlepsze usługi świadczone są przez geniuszy w totalnym bałaganie…

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Kiniol, nie mam żadnych danych dotyczących autorstwa przedwojennego zegara, ale poszperam w archiwum i może coś znajdę. A wspomniany zespół wykonał zegar na wieży Zamku Królewskiego w Warszawie w 1974 r.. Fotki - zamieszczę zanim poszczególne mechanizmy wniosę na wieżę..

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

I to wszystko... Ten zegar jest bliźniaczo podobny do zegara zdemontowanego w latach 90-tych z wieży kościoła oo Zmartwychwstańców w Poznaniu. Obecnie w zbiorach MHMG...


Porządek na serwisie o niczym nie świadczy. Często najlepsze usługi świadczone są przez geniuszy w totalnym bałaganie…

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

I kolejny dzień remontu zegara wieżowego Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie za mną. Zamkowa "kukułka" powoli obrasta w piórka. Na zdjęciach części przygotowane do transportu na wieżę zegarową.

post-2710-0-87546700-1475426985_thumb.jpg

post-2710-0-67941600-1475427053_thumb.jpg

post-2710-0-93168400-1475427114_thumb.jpg

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

I remont, po 10 latach od ostatniego remontu zegara wieżowego Zamku Książąt Pomorskich, zakończony pomyślnie.

Poniżej parę migawek z owej chwili, gdy "kukułka" zamkowa rozpoczęła odmierzanie czasu na kolejne 10 lat. :)

 

 

 

post-2710-0-28775600-1475698544_thumb.jpg

post-2710-0-62957200-1475698580_thumb.jpg

Edytowane przez Czesiek

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.
Uwaga: Twój wpis zanim będzie widoczny, będzie wymagał zatwierdzenia moderatora.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.


  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.