Znajdź zawartość

Poniżej moje opracowanie zegarków Kama. Starałem się, aby informacje były możliwie wiarygodne, choć przy braku źródeł, jak to zazwyczaj bywa w przypadku zegarków z tamtego okresu, większość zdań można opatrzyć przysłówkiem "prawdopodobnie". Już data produkcji jest kontrowersyjna. Na ogół podawane są przybliżone daty lub zupełnie przypadkowe, np. początek produkcji jako rok 1952. Analizując kilkadziesiąt werków udało mi się ustalić, że Kamy były produkowane w latach 1955-1960. Nie znalazłem żadnego werku z 1954 roku (poza dwoma czy trzema ewidentnymi składakami), ani żadnego bez daty. Czystopol skończył datować werki w roku 1960, więc ten rok był też końcem produkcji Kam. Co ciekawe - 1960 rok to również data wydania znanego katalogu radzieckich zegarków. O ile w przypadku wielu modeli katalog nie obejmuje wszystkich odmian, o tyle jeśli chodzi o Kamy, wydaje się, że są w nim opisane wszystkie produkowane typy, a więc 17 odmian w kopertach okrągłych i 3 odmiany w kopertach "ośmiokątnych", znanych m.in. z zegarków Drużba. Ponadto odmiany są ułożone prawdopodobnie chronologicznie. Interesująca jest również kwestia dekli. Udało mi się tutaj ustalić lata występowania poszczególnych wzorów, tak więc bez zaglądania do środka można ocenić, z których lat produkcji pochodzi dany egzemplarz. Gdzieniegdzie miałem duże wątpliwości, m.in. jeśli chodzi o koronki. Dla zegarków Kama charakterystyczna jest koronka w kształcie grzybka z mocno wypukłą zewnętrzną częścią. Na niektórych zdjęciach katalogowych pojawiają się jednak koronki z mniejszą wypukłością, podobnych do tych (lub takie same) jak w Pobiedach deluxe. Tak więc były chyba dwa typy koronek oraz trzeci właściwy dla kopert "ośmiokątnych". Pod tym linkiem można pobrać tłumaczenie katalogu 1960 roku wraz z kolorowymi zdjęciami. (Nie znalazłem nigdzie odmiany XVII, część fotek również nie jest najwyższych lotów, tak więc gdyby ktoś miał ładne zdjęcia w swojej kolekcji i chciałby się podzielić, będę wdzięczny). http://www.poezjaczasu.pl/Kama-1960.pdf Tyle tytułem wstępu, reszta w poniższym opracowaniu. * * * Kama Nazwa: zegarki wzięły nazwę od rzeki Kama, lewego dopływu Wołgi o długości 1805 km; nad Kamą leży Czystopol.Produkcja: Czystopolska Fabryka Zegarów (CzCzZ)Lata produkcji: połowa lat 50. - początek lat 60. XX wiekuMechanizm: 17 kamieni, średnica 26 mm. Rezerwa chodu minimum 34 godziny. Średnia dobowa odchyłka +45 sekund. Balans zegarków typu 190ЧН, 191ЧН, 194ЧН bez urządzenia przeciwwstrząsowego. Balans zegarków typu 192ЧН wyposażony w urządzenie przeciwwstrząsowe.Koperty: Koperta zegarków typu 190ЧН chromowana o średnicy 34 mm; dekiel ze stali nierdzewnej.Koperta zegarków typów 191ЧН i 192ЧН chromowana odporna na wilgoć i nie przepuszczająca kurzu o średnicy 33,5 mm z bagnetowym mocowaniem dekla; dekiel ze stali nierdzewnej. Koperta zegarków typu 194ЧН chromowana, ośmiokątna, odporna na wilgoć i nie przepuszczająca kurzu o średnicy 33,5 mm z bagnetowym mocowaniem dekla; dekiel ze stali nierdzewnej. * Przegląd modeli, załącznik 1 Koperty i dekle------------------------ W zegarkach Kama występowały cztery typy kopert.Typy I i II obecne były przez cały okres produkcji.Typy III i IV pojawiły się w latach 1958-59. Koperty typu I miały dekiel wciskany, bez żadnych napisów, mechanizm był mocowany za pomocą dwóch śrubek. Koperty typu II miały dekiel zakręcany (poprzez 1/4 obrotu), a mechanizm był osadzony w dodatkowym pierścieniu. Wokół rantu dekla znajdowało się sześć wgłębień do odkręcania. Sam dekiel koperty typu II ewoluował w czasie. W latach 1955-56 dekiel ozdobiony był jedynie napisem "Kama" i okręgiem z literami "o" (открытие - otwieranie) oraz "з" (закрытие - zamykanie).W roku 1957 na deklu pojawiają się dodatkowo napisy пылевлагонепроницаемые (pyłoodporny) lub противоударные (wstrząsoodporny) lub para napisów пылевлагонепроницаемые - противоударные (pyłoodporny - wstrząsoodporny). Pierwszy napis obecny był na deklach typów 191ЧН i 194ЧН, drugi oraz trzeci na deklach typów 192ЧНW roku 1959 z dekli znika napis "Kama". Ośmiokątne koperty typu III pojawiły się w roku 1959. Na deklach nie ma napisu "Kama", znajduje się okrąg z literami "o" (открытие - otwieranie) oraz "з" (закрытие - zamykanie) i napis пылевлагонепроницаемые (pyłoodporny). Rant dekla kopert "ośmiokątnych" różni się od pozostałych. Jest krótszy, bardziej stromy, wgłębienia do okręcania są mniejsze niż w pozostałych deklach. W roku 1958 (lub 1959) dochodzą jeszcze koperty pozłacane (tzw. typ IV). Poza złotym pokryciem są one identyczne, jak koperty typu II. Zegarki w tych kopertach były odporne na wilgoć i nie przepuszczające kurzu, część modeli była wyposażona w urządzenie przeciwwstrząsowe. --- Typ 190ЧН - koperta typu I, chromowana o średnicy 34 mm, dekiel wciskany, bez urządzenia przeciwwstrząsowegoTyp 191ЧН - koperta typu II, chromowana odporna na wilgoć i nie przepuszczająca kurzu o średnicy 33,5 mm, dekiel zakręcany, bez urządzenia przeciwwstrząsowegoTyp 192ЧН - koperta typu II, chromowana odporna na wilgoć i nie przepuszczająca kurzu o średnicy 33,5 mm, dekiel zakręcany, z urządzeniem przeciwwstrząsowymTyp 194ЧН - koperta typu III, ośmiokątna, chromowana odporna na wilgoć i nie przepuszczająca kurzu o średnicy 33,5 mm, dekiel zakręcany, bez urządzenia przeciwwstrząsowegoPozłacane - koperta typu IV, pozłacana, odporna na wilgoć i nie przepuszczająca kurzu o średnicy 33,5 mm, dekiel zakręcany, bez urządzenia przeciwwstrząsowego lub z urządzeniem przeciwwstrząsowym * Koperty i dekle, załącznik 2 Mechanizm------------------ 17 kamieni, średnica 26 mm. Rezerwa chodu minimum 34 godziny. Średnia dobowa odchyłka +45 sekund. Balans zegarków typu 190ЧН, 191ЧН, 194ЧН bez urządzenia przeciwwstrząsowego. Balans zegarków typu 192ЧН wyposażony w urządzenie przeciwwstrząsowe.W kopertach typu I mechanizm był mocowany za pomocą dwóch śrubek. W pozostałych kopertach mechanizm osadzony w dodatkowym pierścieniu.Werki z całego okresu produkcji były zdobione w pasy genewskie, na kole naciągu znajdowało się pięć gwiazdek. Ponadto wybity był napis "17 камней", logo fabryki, data produkcji w formacie kwartał-rok (np. 3-57) oraz pięciocyfrowy numer seryjny. Wskazówki------------------ W zegarkach marki Kama rozróżniamy 9 kompletów wskazówek. Ciekawe jest nietypowe, niespotykane w innych zegarkach z tamtego okresu, niebieskie wypełnienie części wskazówek. Można domniemywać, że skoro Kamy wzięły swoją nazwę od rzeki, niebieskie wypełnienie jest nawiązaniem do tego faktu. Kama I, II, IV, X, XIIIWskazówki pozłacane, wskazówka godzinowa i minutowa ażurowe w kształcie kopii pokryte zieloną warstwą luminescencyjną Kama IIIWskazówki pozłacane, wskazówka godzinowa i minutowa ażurowe w kształcie kopii pokryte niebieską warstwą luminescencyjną Kama V, VIWskazówki w kolorze ultramaryny (granatowe) Kama VII, IX, XIIWskazówki pozłacane Kama VIIIWskazówki pozłacane (drugi kształt) Kama XI, XVIIWskazówki pozłacane, wskazówka godzinowa i minutowa ażurowe, rozszerzające się ku środkowi i zwężające ku końcom, pokryte zieloną warstwą luminescencyjną. Kama XIV, XV, XVIWskazówki niklowane, wskazówka godzinowa i minutowa ażurowe, rozszerzające się ku środkowi i zwężające ku końcom, pokryte zieloną warstwą luminescencyjną. Kama 194ЧН I, 194ЧН IIWskazówki pozłacane, wskazówka godzinowa i minutowa ażurowe w kształcie kopii (drugi kształt) pokryte niebieską warstwą luminescencyjną Kama 194ЧН IIIWskazówki w kształcie kopii (drugi kształt) w kolorze ultramaryny (granatowe) Wskazówka sekundnika była zawsze tego samego koloru co wskazówka godzinowa i minutowa, a więc pozłacana, niklowana lub w kolorze ultramaryny (granatowa). Przeciwwaga sekundnika zakończona była małym kołem. * Wskazówki, załącznik 3 Koronki------------W zegarkach Kama występowały trzy typy koronek. Najbardziej charakterystyczna była koronka w kształcie grzybka z wypukłą zewnętrzną częścią. W użyciu były również podobne koronki z mniejszą zewnętrzną wypukłością oraz grube, niemal płaskie koronki występujące przy kopertach ośmiokątnych.