Orloj - odczytywanie wskazań / konstrukcja?

[wkuter 0]

Witajcie,

 

Ostatnio bardzo zaintrygował mnie zegar Orloj w Pradze, który miałem okazję zobaczyć na własne oczy kilka dni temu. Nie ukrywam, że lubię tego typu konstrukcje.

Pięknie został opisany zegar astronomiczny w Gdańsku, któremu poświęcono książkę (są tam wszystkie szczegóły łącznie z ilością zębów w każdym z kół mechanizmu), ale z Orlojem mam problem ponieważ ciężko znaleźć coś więcej na temat jego konstrukcji i odczytywania wskazań. Może ktoś z Was mógłby pomóc?

[tarant 4606]

Trochę jest

Po czesku, z literaturą. Krótszy opis w angielskiej Wikipedii

Po angielsku, z animacją

[wkuter 0]

WIELKIE DZIĘKI (zwłaszcza za wersję angielską z animacjami)!!!

[choccookie 1]

Jeżeli interesujesz się tego typu zegarami to polecam wycieczkę do Muenster w Niemczech. W Katedrze św. Pawła w środku znajduje się zegar astronomiczny z 1540-43 roku, bardzo podobny do tego praskiego. Zegar na żywo robi piorunujące wrażenie. Poniżej zdjęcia (źródło: http://www.sacred-destinations.com) oraz opis (źródło: wikipedia).

 

 

 

 

Zegar astronomiczny

 

Jednym z najcenniejszych elementów wystroju katedry jest szesnastowieczny zegar astronomiczny usytuowany przy południowym filarze wschodniego skrzyżowania naw. Skierowany jest na stronę południową. Pierwotny gotycki z 1408 roku został zniszczony w wyniku ikonoklastycznego ruchu anabaptystów. Obecny renesansowy wykonano w latach 1540?1543|43. Należy do cennych dzieł ówczesnej techniki a także plastyki łączącej tradycję gotycką z prądami humanistycznymi. Znani są niektórzy twórcy dzieła, drukarz Theodor Tzwyvel, astronom i brat reguły Św. Franciszka Johannes Aquensis, kowal Nikolaus Windemaker; malarz Ludger tom Ring oraz Johann Brabender któremu przypisuje się dekorację rzeźbiarską.

 

Głównym celem wznoszenia w kościołach zegarów astronomicznych było ukazanie wiernym kalendarza liturgicznego, z podkreśleniem wyznaczenia sześciu tygodni Wielkiego Postu którego kulminacją jest Wielkanoc. Kalendarz ten ściśle powiązano z poszczególnymi fazami księżyca, przez co tego typu dzieła cieszyły się uznaniem wśród ówczesnych astrologów. Królowie, cesarzowie i papieże mieli na swoich dworach astrologów którzy często wywierali silny wpływ na poszczególne decyzje i działania polityczne. Przypuszczenia astrologów były rozumiane jako ostrzeżenia, które mogły mieć wpływ na zmianę kolei losu. Podkreśla to inskrypcja ? krótki wiersz dający do zrozumienia znaczenia i myśli ówczesnej astrologii.

 

Astra regunt homines, sed regit astra Deus.

Cedunt astra Deo, precibus Deus ipse piorum.

 

Gwiazdy rządzą naszą ludzkością, lecz gwiazdami włada Bóg.

Gwiazdy mają wzgląd u Boga i Bóg usłyszy modlitwę pobożnych.

 

Zegar katedry w Münster należy do późniejszych dzieł tego typu, które zachowały się głównie w Europie Środkowej (w kościołach farnych miast hanzeatyckich), wyróżnia go ilość wyznaczonych cyklów rocznych (532 lat).

 

Na szczycie zegara, na skrajnych bokach, znajdują się pary ruchomych figurek alegorycznych. Po prawej to Śmierć i Czas ? Chronos która wybija za pomocą dzwonka kwadranse. Figurka Śmierci trzyma kosę i młotek. Po lewej stronie figurki Tütemännchena ? chłopczyka dmuchającego w róg oznajmiając pełną godzinę. Obok figurka kobiety trzymająca w prawej ręce młotek którym wybija w dzwonek pełną godzinę.

 

Pośrodku znajduje się aedicula, w której zasiada Tronująca Matka Boska z Dzieciątkiem, którą adoruje ruchoma procesja prowadzona przez Trzech Króli. Co południe przy dźwiękach carillonu następuje pokaz procesji. Tło przed którym stoi aedicula wypełniają malowidła z przedstawieniami świadków, z których wyróżnia się postać w czarnym berecie i czerwonych szatach interpretowana jako portret Ludgera tom Ringa, twórcy oprawy malarskiej zegara. Scenerię tworzy typowa dla włoskiego renesansu architektura, ukazana przez malarza zgodnie ze znajomością perspektywy i iluzji.

 

Na narożnych żagielkach ? przestrzeni pomiędzy ramami obudowy zegara i tarczy zegarowej namalowano symbole Czterech Ewangelistów. Każdy z nich trzyma w rękach zwoje z łacińskimi tekstami opisujących cztery najważniejsze wydarzenia życia Chrystusa. Skrzydlaty człowiek (św. Mateusz) trzyma zwój z treścią: "oto Mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy". Wątek ten dotyczy Wcielenia. Skrzydlaty wół symbolizujący świętego Łukasza trzyma w rękach zwój z treścią: "I mrok ogarnął całą ziemię" (Ukrzyżowanie); skrzydlaty lew (św. Marek): "Wczesnym rankiem w pierwszy dzień tygodnia przyszły do grobu, gdy słońce wzeszło" (Zmartwychwstanie); orzeł (św. Jan): "Czyż dzień nie liczy dwunastu godzin??" (Wniebowstąpienie).

 

Tarczę głównego zegara wypełnia malowana mapa świata. Otacza ją pierścień z malowanymi rzymskimi cyframi dwudziestu czterech godzin. W ten pierścień wpisany jest mniejszy pierścień z malowanymi znakami zodiaku. Poszczególne wskazówki symultanicznie określają daną porę (wskazówka zakończona motywem stylizowanej tęczy i słońca), fazy słońca i księżyca (wskazówka zakończona srebrną kulą). Ponadto pięć mniejszych wskazówek wskazujących określone miejsce znanych wówczas planet (Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna).

 

Po bokach znajdują się napisane łaciną i językiem staroniemieckim tabliczki tworzące kalendarz tygodniowy. Poszczególne dni zostały dopasowane do antycznych bogów ? ciał niebieskich.

 

Sol = Sun > Niedziela

 

Luna = Moon > Poniedziałek

 

Mars = Tiu > Wtorek

 

Mercury = Wotan > Środa

 

Jupiter = Thor > Czwartek

 

Venus = Frya > Piątek

 

Saturn = > Sobota

 

Cztery kierunki świata zostały podkreślone za pomocą stylizowanych chorągiewek z inskrypcjami: Septentrio (północ); Oriens (wschód); Meridies (południe); Occidens (zachód).

 

Poniżej tarczy zegarowej, za kutą żelazną kratą widoczna jest okrągła tarcza z kalendarzem wielkanocnym. Kalendarz ten obejmuje lata od 1540 do 2071. Pośrodku tarczy datowana na ok. 1540 pełnoplastyczna figura świętego Pawła z mieczem, w lewym dolnym narożniku figurka żołnierza trzymającego kopię, która tu pełni funkcję wskazówki. Tarczę kalendarza zamykają dwa okręgi ? wewnętrzny z dwunastoma medalionami z przedstawieniem cyklu dwunastu prac w roku oraz zewnętrzny z kalendarzem liturgicznym odnoszącym się do dni poszczególnych świętych.

 

Miałem gdzieś ulotkę z katedry z zasadą działania tego zegara - jak znajdę to wrzucę skan albo zdjęcie.

 

Pozdrawiam