Szukajmy zegarów słonecznych

[Braciszek Di 1]

Powiem Wam tylko, że szperanie w necie dużo daje Właśnie odkryłem następne DWA zegary w Warszawie W weekend ruszam na łowy z aparatem

[Braciszek Di 1]

I jeszcze jeden tuż pod samą Wawą

[rip 863]

Podziwiam Twoja prace! Masz zapał!

[Braciszek Di 1]

No wiesz, tak to już jest z pasjami Gdy któraś Cię trafi, to chodzisz jak w transie i myślisz tylko o jednym. No, może o dwóch, bo ja jeszcze myślę o Eli

[Gość Jarek Kordalewski]

Było nam tam zabawnie, bo spędziliśmy w tej miejscowości całe dziesięć minut, gdyż od razu pojawił się autobus powrotny, a pogoda nie skłaniała do zwiedzania, zwłaszcza, że nie było czego zwiedzać

 

 

A trzeba było zajrzeć do naszego Muzeum Konstantego Laszczki .

Pozdrawiam z Dobrego

Jarek

www.republika.pl/dobre05307

[Braciszek Di 1]

46 [Warszawa] Oto ciekawe odkrycie Zegarek nawet dość stary, bo w początku dwudziestego wieku. Jeśli teraz dobrze pamiętam, to jest z 1920 czy jakoś tak. Zrobiony jest z malutkich kawałków kolorowej ceramiki ułożonych w ciekawy wzór. W każdym rogu reprezentacja kolejnej poru roku (od lewego górnego rogu zgodnie ruchem wskazówek zegara: wiosna, lato, jesień i zima), a w środku uśmiechnięte oblicze słońca Znajduje się on na południowej ścianie willi Neumannów i jest słabo widoczny od ulicy. Willa stoi tuż przy sporym skrzyżowaniu, na którym spotykają się ulice Belwederska, Sobieskiego, Gagarina i Spacerowa. Znalazłem go przemierzając zasoby netu. Później okazało się, że jego zdjęcie umieszczono w Spacerowniku warszawskim (tom 2). W moich oczach jeden z piękniejszych zegarków. Niestety dostęp do niego jest dość trudny - po pierwsze wąska przestrzeń między samą willą a sąsiednim budynkiem i po drugie widać go przede wszystkim z ogrodu sąsiedniej posesji. Na szczęście stoi ona opuszczona, a administrator zapomniał zamknąć bramę wjazdową na kłódkę

 

Jeszcze jedno spostrzeżenie: ten zegarek, razem z tym wilanowskim, może śmiało startować w konkursie na Słoneczne Piękno, w którym faworytami są niemal wszystkie praskie słoneczniki

 

[Braciszek Di 1]

47 [Warszawa] No i jeszcze jedno warszawskie znalezisko. Co ciekawe jest to pierwszy zegar stojący po praskiej stronie Wisły (czyli już w Azji ). Stoi na Skwerze Wiecha nieopodal Teatru Rampa. To również wynik szperania w necie. Kilka lat temu gmina Targówek odnowiła ten teren powiększając część parkową i ustawiając tam nowe fontanny. Zastanowiła mnie jednak informacja, że już wtedy zegar nie miał gnomonu, co by oznaczało, że jest znacznie starszy. Nie ma chyba jednak wątpliwości, że to produkcja zasadniczo współczesna. Przypuszczam, że napis Chronos oznacza nazwę firmy, która go wykonała. To już 22-gi zegar w Warszawie

 

[Braciszek Di 1]

Jeszcze apropos zegarka na toruńskim Ratuszu. Oto ostateczny dowód jego istnienia.

Przypomnę tylko, że w miejscu zegarka dzisiaj jest okno.

 

[Gość Przeciu]

Zegarami słonecznymi Torunia zainteresowałem się ostatnio przy okazji opieki nad pracą licencjacką pt. "Metody pomiaru czasu". Wydaje mi się interesujące, że tych zegarów jest dość dużo na stosunkowo niewielkim obszarze. Cóż - miasto Kopernika (kilka z tych zegarów powstało w związku z 500-tną rocznicą urodzin astronoma, która miała miejsce w 1973 roku). Szkopuł jednak w tym, że wiele z nich jest w bardzo złym stanie i to jest dla miasta wstyd (nie największy ostatnio, to prawda).

 

Toruńskie zegary słoneczne (zachowane):

 

1. zegar pionowy – na ścianie kamienicy przy ul. Łaziennej 2 (na fasadzie od strony Bulwaru Filadelfijskiego), projekt Lecha Popielewskiego, pochodzi z lat 60. XX w. – obecnie trudno odczytać wskazania, gdyż tarcza znajduje się częściowo w cieniu drzewa, a ponadto powstały uszkodzenia tynku;

 

2. zegar pionowy – z 1973r., zegar jest fragmentem mozaiki na fasadzie auli Uniwersytetu Mikołaja Kopernika przy ul. Gagarina 11. Autorem projektu jest Stefan Knapp;

 

3. zegar horyzontalny – na skwerze przed Bramą Klasztorną, od strony Wisły (latem - teren sezonowego ogródka piwnego), prawdopodobnie z ok. 1970r. – obecnie zniszczony (brak skali godzin, rozmontowano i skradziono oznaczenia);

 

4. zegar pionowy – na fasadzie kamienicy przy ul. Św. Katarzyny numer 6, pochodzi prawdopodobnie z 1895 r. i stanowi element dekoracyjny fasady;

 

5. zegar pionowy – na fasadzie kamienicy przy ul. Konopnickiej 16, pochodzi prawdopodobnie z XIXw./XXw., obecnie na tarczy brak części ze skalą godzinową, a wskazówka jest wykrzywiona;

 

6. zegar horyzontalny – w Ogrodzie Botanicznym w Toruniu, proj. Marka Szymochy („Gnomonica”) z 2004 r. Zegar wskazuje czas z dużą, jak na zegary słoneczne, dokładnością (na tarczy zegara został umieszczony wykres analemmy). Ze względu na opis i informacje wypisane na tarczy oraz umiejscowienie zegar ten doskonale nadaje się do przeprowadzenia lekcji przyrody w terenie, popularyzacji fizyki, astronomii bądź geografii.

 

7. zegar złożony z 13 tarcz, tzw. "Kula" – na skwerze przy skrzyżowaniu Placu Rapackiego z ulicą Chopina, niedaleko mostu drogowego. Pochodzi z ok. 1970r., później remontowany. Jak głosi tablica zegar wykonano wg projektu E. Szczechy i H. Siwickiego. Posiada 13 tarcz, odpowiadających godzinom od 6 do 18. Obecnie brak wskazówek uniemożliwia odczyt czasu.

 

Znane, lecz niezachowane zegary słoneczne w Toruniu:

 

8. zegar słoneczny pionowy (wertykalny) znajdujący się na południowej elewacji Kościoła Świętojańskiego, na drugiej od wschodu przyporze (szkarpie). Tradycja przypisywała go autorstwu samego Mikołaja Kopernika. Obecnie przypomina o nim jedynie częściowo zachowany płat brudnego tynku, od około 2000 roku brak wskazówki.

 

9. pionowy zegar słoneczny umieszczony w jednym z okien południowej fasady Ratusza Staromiejskiego – widoczny na starych szkicach, zdjęciach i pocztówkach Torunia. Zegar ten istniał prawdopodobnie do ostatnich lat XIX wieku. Znajdował się w oknie, co sugeruje, że nie stanowił stałego elementu fasady; być może umieszczano go tylko okresowo, gdy np. zegar mechaniczny na wieży ratuszowej nie funkcjonował poprawnie, lub wymagał częstego regulowania. Tarcza z zegarem słonecznym wstawiona w okno widoczna jest na fotografiach Ratusza m.in. z 1861 r. (Toruń 1793-1920. Miasto pogranicza, Toruń 1999, s. 50, poz. 143) oraz z 1887 r. (Zdjęcia z przełomu wieków. Hermann Ventzke (1847-1936) w drodze z kamera płytkową, My2nźnster 2004, s. 28 ).

[Braciszek Di 1]

W ten weekend uderzamy do Poznania. Jeśli są tam jakieś zapomniane zegarki, to dajcie szybko znać, żebyśmy zdążyli je złapać w ciągu weekendu Pozdrówki 4 All

[Braciszek Di 1]

Znalazłem takie zabawne COŚ W Stanach firma McD zrobiła billboard w formie zegara słonecznego. Gnomon, na którego końcu umieszczono logo owej firmy, wskazuje cieniem polecane do spożycia potrawy na daną porę dnia. Jajcarze

 

[Braciszek Di 1]

48 [Poznań] Ostatni weekend spędziliśmy na poszukiwaniach zegarków w Poznaniu. Pierwszym znaleziskiem był zegar na ścianie remontowanego aktualnie budynku Akademii Rolniczej przy ul. Mazowieckiej. Mała uliczka, mało uczęszczana, więc pewnie dlatego niewiele osób o nim wie. Na szczęście nasz informator wiedział i stąd mamy się czym pochwalić Całą sobotę mieliśmy piękny błękit nad głowami, toteż fotki bajeczne Niedziela, już nie była taka słodka, ale mimo tego nazbieraliśmy trochę słonecznych trofeów

 

[Braciszek Di 1]

49 [Poznań] Zegarek na auli Uniwersytetu Adama Mickiewicza (jak podpowiadały niektóre źródła - vis a vis Akademii Muzycznej). Budynek stoi przy niezwykle ruchliwej ulicy pomiędzy Zamkiem Cesarskim a Rondem Kaponiera. Niestety ilość stalowych lin przecinających przestrzeń nad torami tramwajowymi bardzo ogranicza możliwości wykonania "czystego" zdjęcia, ale i tak uważam, że udało się całkiem nieźle Nie wiem czy to dobrze widać na fotkach, ale zegar jest ogromny. No i niech nikt nie myśli, że podkręcałem w kompie kolory - dzięki pięknemu słońcu tak właśnie było

 

[Braciszek Di 1]

50 [Poznań] Ratusz Staromiejski. Zegarek bardzo niepasujący wyglądem i gabarytami do miejsca, w którym go umieszczono. Sądzę, że aby odczytać na nim czas ludzie potrzebowali lornetek, których kiedyś za wiele nie mieli Reprint starej pocztówki dowodził jednak, że zegarek jest na Ratuszu od bardzo dawna.

 

[Braciszek Di 1]

51 [Poznań] Kamienica na Rynku Staromiejskim. Stoi niemal tuż obok Ratusza, więc nie będę podawał więcej szczegółów lokalizacyjnych Zegarek zrobiony z małej kostki ceramicznej, bardzo ładny - uznaliśmy z Eli, że to starszy brat tego z Warszawy na willi Neumannów

 

[Braciszek Di 1]

52 [Poznań] Zegarek na ściania budynku przy ul. Limanowskiego 15a. Jest już nadniszczony, ma wykruszone cyfry i brak mu gnomonu.

 

Muszę bez bicia przyznać, że przy tym zegarku nazłościliśmy się trochę No wiadomo - idzie zima, dni coraz krótsze, więc i słońca coraz mniej (a tego dnia dopisało jak należy), zatem mniej czasu na robienie zdjęć, a przecież Poznań mały nie jest, żeby odszukać wszystkie zegarki o których wiedzieliśmy. Chwilę wcześniej przeżyliśmy rozczarowanie, gdyż to, co w bazie danych opisane było jako zegar okazało się zwyczajną płaskorzeźbą w formie słońca, a nie zegarkiem. No więc już pierwsze iskry poleciały, gdyż materiał źródłowy okazał się bardzo nierzetelny. I wtedy pojechaliśmy na Limanowskiego. A tu nic.

 

Przeszliśmy ulicę wzdłuż i wszerz trzy- czy czterokrotnie, zaczęliśmy wypytywać ludzi, a tu nadal nic. Wypatrzyłem go dopiero po wejściu na kościelny dziedziniec. Zegarek jest na starej, secesyjnej kamienicy i niestety nie widać go od strony ulicy - posesja jest schowana głębiej i niejako przyklejona do budynków należących do następnej ulicy. Właścicielka domu powiedziała, że jest to jeden z trzech secesyjnych zegarów w całej Wielkopolsce. Podała też namiar na drugi, który niedługo potem znaleźliśmy, ale o trzecim nie wiemy jeszcze kompletnie nic.

 

Na tych fotkach widać już kończące się tego dnia słońce, czyli szarość

 

[Braciszek Di 1]

53 [Poznań] Secesyjny zegarek (jeden ze wspomnianych trzech w Wielkopolsce) na ścianie Szkoły Podstawowej im. Ryszarda Berwińskiego (od strony wewnętrznego dziedzińca) przy ulicy imienia tego samego pana. Niezbyt ładny, mocno zniszczony, wygięty czubek gnomonu (prawdopodobnie od uderzenia piłką), brak większości cyfr, powyginane pręty określające kąt cienia gnomonu. Zaśniedziały na zielono, więc prawdopodobnie jest mosiężny (na pewno w składzie metalu jest miedź )

 

[Braciszek Di 1]

54 [Poznań] Przenosimy się teraz nad jezioro Malta leżące w samym Poznaniu, do parku usytuowanego nad jego południowym brzegiem. Tutaj, obok stoku narciarskiego, od kilku lat istnieje ciekawy dla maniaków słonecznych zegarów obiekt - Ogród Czasu, w którym ustawiono pięć zegarków, a każdy innego typu. Obok wszystkich zegarków stoją tabliczki z ich opisami, sposobem użycia i tabelami korygującymi różnice między czasem rzeczywistym (słonecznym) a obowiązującym (urzędowym).

 

Pierwszy idąc od przystanku autobusowego jest zegar poziomy zaprojektowany przez D. i A. Gosienieckich. Zegarek jest nowy, ale jak widać na fotkach ktoś już zdążył wydłubać niektóre cyfry.

 

[Braciszek Di 1]

55 [Poznań] Drugi zegarek w Ogrodzie Czasu jest analematyczny, czyli gnomonem jest człowiek stający na właściwej cyfrze oznaczającej aktualny miesiąc. Tu także zamieszczono obok tablicę korekcyjną. Autorami projektu zegara są ci sami D. i A. Gosienieccy. Umiejscowiono go na jednej z alejek w parku,ale niestety najprawdopodobniej materiał, z którego go wykonano nie jest zbyt trwały, gdyż został on otoczony słupkami połączonymi taśmą, ograniczającymi do niego dostęp. W kilku miejscach na płytach granitu widać już pęknięcia. Czy w Polsce ze wszystkim tak musi być? Albo niszczą wandale, albo materiał jest kiepskiej klasy (i wtedy nawet wandale nie niszczą, bo rozpada się samo). Smutne.

 

[Braciszek Di 1]

56 [Poznań] Następny zegarek znad Malty: wielokrotny. Pokazuje jednocześnie aktualny czas w Poznaniu, Paryżu, Rzymie, Moskwie i Madrycie. Wcześniej miał wkomponowane w płytę prawdopodobnie jakieś logo, ale zostało ono usunięte i teraz świeci nieładna dziura. Pomimo tego faktu ten zegar chyba podobał mi się najbardziej.

 

[Braciszek Di 1]

57 [Poznań] Wciąż jesteśmy w Ogrodzie Czasu, zegarek czwarty: pierścieniowy, a stoi na terenie ogródka do cyzelowania ruchów przy uderzaniu kijkiem piłeczek Odczyt godzin na wewnętrznej powierzchni pierścienia poziomego. Chyba najbardziej odjechany i futurystyczny przez swoją konstrukcję i ogromną ilość nierdzewki Projekt popełnili ci sami ludzie, co w poprzednich zegarkach Eli mówi, że to jej faworyt

 

[Braciszek Di 1]

58 [Poznań] No i ostatnie cudo z Ogrodu Czasu w Poznaniu. Zegar prasłowiański. Podobno przynosi pomyślność, zdrowie i szczęście na długie lata, jeśli w południe dotknąć wyrzeźbionego na nim słoneczka Na moje oko niewielka jego użyteczność, skoro pokazuje tak niewielki zakres godzin Swoją drogą nie wiem co to jest godzina 0

 

[Braciszek Di 1]

59 [Poznań] Jeszcze raz zapuszczamy się w okolice centrum, tym razem do Parku Wilsona do Palmiarni. Jeśli macie własne bazy danych, to zmieńcie koniecznie Pomarańczarnię na Palmiarnię, gdyż właśnie tak a nie inaczej nazywa się ten obiekt. Kiedyś zegar stał tutaj przed wejściem do Palmiarni, ale został zniszczony i dopiero niedawno Urząd Miasta postanowił go odrestaurować. W necie znalazłem raport, z którego wynika, że naprawa kosztowała Miasto 14 500 zł - to naprawdę kupa kasy. Tym bardziej dziwi fakt, że we wszystkich cyfrach zegara widać nawiercone otwory, jakby ktoś z nazbyt wielkim entuzjazmem chwycił się za wiertarkę

 

Pierwszego dnia otrzymaliśmy informację, że teraz zegar stoi w środku w hallu, ale na czas zimy został gdzieś przeniesiony i nikt nie wie gdzie. W niedzielę jednak okazało się, że zegarek stoi w szatni tuż obok wejścia, pod wielką osłoną z pleksi (stąd niechciane refleksy od lamp) w obawie przed działaniem wandali. Podobno zegar ma zostać wystawiony ponownie na widok dopiero wtedy, gdy wykonana zostanie jego replika. Czyli de facto to właśnie kopia stanie na zewnątrz.

 

Pierwotnie został wykonany w 1929 r. przez firmę Gerlach z Warszawy, o czym mówi wielki napis z przodu zegarka. Na Gnomonie zaś widnieje data 1974 i nazwa PoWoGaz - to prawdopodobnie firma, która go zrobiła lub sfinansowała rekonstrukcję.

 

 

A tak ten zegarek wyglądał kiedyś:

 

 

Na pierwszy rzut oka widać, że miał o wiele większy gnomon - ten dzisiejszy ma połowę jego wielkości.

[Braciszek Di 1]

To już wszystkie nieruchome zegarki, jakie udało nam się odnaleźć w Poznaniu. Wcześniej wspominałem o pewnym rozczarowaniu. Otóż w bazie danych znajduje się zegar na Dąbrowskiego 25. Nieprawda. Nie ma tam śladu po jakimkolwiek zegarku. Staliśmy przed tą kamienicą dobre pół godziny tracąc cudowne słońce i wpatrywaliśmy się w każdy szczegół elewacji. Owszem są tam jakieś słoneczka, jakieś płaskorzeźby, ale po zegarze ani śladu. Przypuszczam raczej, że ktoś nie znając się zbytnio na sprawie którąś z tych właśnie dekoracji wziął za zegar. Dla pewności zrobiłem kilka zdjęć, ale nie sądzę, by ktokolwiek wypatrzył tam zegarek. Oczywiście jestem chętny, by ktoś podważył nasze obserwacje i wnioski. Być może zegar tam kiedyś był, ale został zniszczony. To możliwe. Dzisiaj jednak nie ma tam nic. Przysłowiowego konia z rzędem dla tego, kto wykaże, że jest inaczej

 

[Braciszek Di 1]

No to może jeszcze tylko bonus z Poznania Pięć zegarów przenośnych z Muzeum Narodowego w zamku królewskim na Górze Przemysława. Fotki wykonane w sumie nielegalnie, ale za uprzejmą zgodą jednej z osób z obsługi i niemniej uprzejmą nieuwagą drugiej Ze zrozumiałych względów nie mogłem używać flasha, co niestety zaowocowało w dość niskiej wyraźności fotek i ogólnym przebarwieniem na żółto (spowodowane typem sztucznego oświetlenia). No cóż - musimy z tym żyć